Dünyanın finans piyasalarında karanlık bir taraf var — dolandırıcılar. Onlar dürüst trader’ların kazancını engelliyor ve başlangıç sermayesinin erimesine yol açıyor. Bazı suç örgütleri para transferi yapar yapılmaz parayı alıp trader’ı zengin olma umudundan mahrum bırakıyor. Bu tür dolandırıcılar sürekli gelişiyor, yatırımcılar için yeni kurnaz düzenler ve tuzaklar icat ediyor. Piyasa oyuncusunun suçlu düzenlerden korunması için, bir SÇAM (dolandırıcılık) projesinin ana özelliklerini anlaması gerekir.
Uluslararası piyasalardaki dolandırıcılar
Dolandırıcılık yıllardır var, ancak son yıllarda kandırılan trader sayısı önemli ölçüde arttı. Muhtemelen bunun nedeni insanları pervasız davranmaya iten ekonomik krizdir. Büyük bir sermet kazanma umuduyla kişi cazibeye kapılıp dolandırıcının tuzağına düşebilir. Parlak reklamlar ve hızlı kazanç vaatleri insan zihni üzerinde yıkıcı etkiye sahiptir. Piyasa oyuncusunda gerçeği yansıtmayan kolay zenginlik illüzyonu oluşur. Tecrübeler gösteriyor ki kolay para vaadedenler genellikle başlangıç sermayesini alan ve iletişimi kesen dolandırıcılardır. Dürüst projeler ise kişinin uzun bir eğitimden geçmesi, trading’in temel prensiplerini öğrenmesi ve ticari faaliyete çok zaman ayırması gerektiğini açıkça belirtir. Herkes sıkı çalışmaya yönelmez, bu yüzden bazıları “benzersiz” kazanç düzenleri sunan dolandırıcı projeleri seçer. Suç örgütleri sıklıkla yüksek teknolojilerle kamufle olur, başlangıç sermayesini büyütebildiklerini iddia ederler. Gerçekte ise kimsenin yerine getirmeye niyeti olmayan boş vaatler yayınlarlar. Güvenen yatırımcı uzun süre “sağılan” konumda tutulabilir ve sürekli yeni para yatırması için kandırılabilir. Sonunda para çekme engellenir ve proje çalışanları ilgisiz kalır.
Dolandırıcı nasıl anlaşılır? Ana özellikler
Uluslararası borsada çok sayıda şüpheli kuruluş bulunuyor. Çoğu durumda dolandırıcılar aynı şemaya göre hareket eder, bu yüzden onları tespit etmek o kadar da zor değildir. Aşağıda dolandırıcıları ayırt eden başlıca özelliklerle tanışabilirsiniz:
- Gerçek dışı büyük kazançlar hakkında hikâyeler. Genellikle dolandırıcılar, eşlik eden risklere dikkat etmeden astronomik karlar hakkında konuşurlar. Konuşmaları gerçek olamayacak kadar iyi gelir. Dolandırıcı, potansiyel müşteriyi depozito yatırdıktan sonra sermayesinin katlanarak artacağına ikna eder.
- Regülasyon eksikliği. Eğer şirket gerekli lisanslara veya sertifikalara sahip değilse onunla ilişkiye girmemek gerekir. Dolandırılma olasılığı yüksektir, çünkü dürüst firmalar her zaman üst makamlar tarafından denetlenir. Kuruluş regülasyon olmadan çalışıyorsa her türlü dolandırıcılık düzenini yapabilir.
- Şeffaflık eksikliği. Dolandırıcılar işlemleri hakkında ayrıntılı bilgi vermekten kaçınır. Müşteri paralarının nasıl kullanıldığı konusunda net bir fikir edinemezse projenin dürüstlüğüne daha yakından bakılmalıdır.
- Hızlı karar verme zorunluluğu. Dolandırıcılar yapay bir aciliyet yaratabilir. Kişiyi çabuk karar almaya iterek kuruluşun dürüstlüğünü kontrol etmesini engellemeye çalışırlar. Gerçek broker’lar müşterilerine baskı yapmaz; yatırımlar hızlı kararlar gerektirmez.
- Projenin genç olması. Eğer şirket nispeten yeni kurulmuşsa ama uluslararası piyasada başarı iddiasında bulunuyorsa dolandırıcılık olasılığı yüksektir. Projenin faaliyet süresini kontrol etmek oldukça kolaydır; bunun için uzmanlaşmış bir kaynağa verileri girmek yeterlidir. Dolandırıcılar sıklıkla sahte başarılar ekleyerek yaşlarını yanlış beyan ederler.
- Kötü itibar. Bazı dolandırıcılar olumsuz yorumları temizler ama uzmanlaşmış kaynaklarda en az birkaç dürüst yoruma rastlamak genellikle mümkündür. Piyasa oyuncusu geçmiş kullanıcıların ifadelerine özellikle dikkat etmelidir. Eğer müşteriler ödeme reddi, teknik desteğin ihmali veya kötü çalışma platformları hakkında şikâyet ediyorsa projeyle işbirliğinden kaçınılmalıdır.
- Anlaşılmaz komisyonlar, ek ücretler. Dolandırıcılar sıfır komisyon iddiasında bulunabilir, ama farklı hizmetler için ücret alabilirler. Ticari koşulların açıklamasındaki yalanlar yatırımcı için “kırmızı bayrak” olmalıdır.
Piyasa oyuncusu sağduyu ve dikkatli olmanın dolandırıcılarla mücadelede en iyi müttefikler olduğunu unutmamalıdır. Borsacılık aracı kurumunun herhangi bir yönü şüpheli görünüyorsa, yatırım yapmadan önce beklemek ve şirkete detaylı bir inceleme uygulamak daha iyidir. 
Dolandırıcılar trader’ları nasıl manipüle eder?
Suç örgütleri genellikle insan doğasını hassas şekilde anlayan profesyonel psikologları işe alır ve ustaca manipülasyon yaparlar. Dolandırıcıların para koparmak için kullandığı birkaç yaygın manipülasyon yöntemi vardır:
- Güvenillik yanılsaması. Suçlular ücretli yorumlar satın alıp çekici bir web sitesi hazırlayarak dürüstlük görünümü yaratabilirler. Kendi web portallarında kaliteli hizmetten binlerce müşterinin memnun olduğu yönünde sahte yorumlar yayınlarlar. Dolandırıcılar yasal düzenleme illüzyonu oluşturmak için sahte sertifikalar ve lisanslar sergilerler.
- Sosyal mühendislik. Dolandırıcı projenin çalışanları kurbanını sosyal ağlar üzerinden inceleyebilir. Kişinin en derin arzularını ve korkularını öğrenir, sonra kişisel iletişim sırasında “acı noktalar” üzerinden baskı kurarlar.
- Duygusal tetikleyiciler. Dolandırıcılar gerekli etkiyi yaratmak için insan duygularını devreye sokar. Korku, açgözlülük ve diğer güçlü duyguları harekete geçirerek müşteriyi belirli bir karar almaya zorlarlar.
Temel manipülasyon yöntemlerini anlayarak kişi suçlulardan kendini koruyabilir!