Uluslararası piyasada birçok dolandırıcılık türü vardır, ancak finansal piramitler en yaygın olanlardır. Günümüz dünyasında bu türden yüzlerce organizasyon bulunmaktadır ve hepsi farklı şemalarla çalışır. Bazı şirketler faaliyetlerinin özünü açıkça belirtirken, diğerleri ürün satışı veya hizmet sunumu bahanesiyle kendilerini gizler. Ancak ana hedefleri her zaman aynıdır: saf müşterileri kandırmak ve onlardan mümkün olan en yüksek miktarda para koparmak.
Finansal Piramit – Nedir?
Finansal piramit, mevcut katılımcıların kendi gelirlerini artırmak için yeni yatırımcılar çekmek zorunda oldukları bir dolandırıcılık sistemidir. Yüksek kazanç vaadi, gerçek ekonomik faaliyetlere değil, yeni katılımcıların akışına dayanır. Genellikle bu tür sistemler, gerçeği yansıtmayan iddialı vaatlerle insanları cezbetmektedir. Yeni yatırımcılara, minimum çabayla hızlı kazanç sözü verilir. Finansal piramidin özü, eski katılımcıların kârlarını yeni gelenlerden elde etmeleridir. Eğer yeni bir yatırımcı başka bir kişiyi davet ederse, “(tepedeki)” kişiler yatırılan sermayenin belirli bir yüzdesi oranında kazanç sağlar. Yeni kişinin yatırdığı para ne kadar fazlaysa, üstteki kişiler o kadar çok kazanır. Bu tür organizasyonlar gerçek hizmetler sunmaz veya gerçekten faydalı ürünler üretmez. Ancak bazıları faaliyetlerini meşru bir iş kisvesi altında gizler. Örneğin, müşterilerine “(eko ürünler)” veya benzersiz gıda takviyeleri sunduklarını iddia eden birçok piramit bulunmaktadır. Genellikle bu ürünlerin fiyatı aşırı yüksek olur ve kalitesi idealden çok uzaktır. Proje yöneticileri ürünleri çok düşük fiyatlara satın alır ve bunları birkaç yüzlük bir kâr marjıyla satar. Çoğu ülkede finansal piramitler yasadışıdır. Katılımcılarını dolandırır ve ciddi mali kayıplara yol açar. Günümüz insanının, bir kuruma katılmadan önce dikkatli olması çok önemlidir. Birçok SCAM projesi, yeni üyeleri sistemlerine çekmek için cazip iş fırsatları sunar. İşe başlamadan önce, mesleğin yatırım gerektirmediğinden ve şirketin internette iyi bir itibara sahip olduğundan emin olunmalıdır.
Finansal Piramitlerin Temel Özellikleri
Finansal piramitler birçok açıdan farklılık gösterebilir, ancak hepsi ortak bazı özelliklere sahiptir:
- Yeni katılımcıları çekmeye dayalı bir işleyiş mekanizması. Tüm faaliyet, ürün veya hizmet üretimi yerine yatırımcı davet etmeye odaklanır. Bazı durumlarda bu tek değil, ancak ana gelir kaynağıdır. Şema gizlenmiş olabilir, ancak özü değişmez.
- Gerçekçi olmayan vaatler. Dolandırıcılar, kurbanlarının zihninde “(hayal sarayları)” inşa ederek yatırım çekmeye çalışır. Yatırımcıya hızlı ve kolay zenginlik sözü verilir, ancak bu asla gerçek değildir. Aslında yatırımcı, mümkün olan en yüksek miktarı yatırması için kandırılır.
- Gerçek hizmet veya satılabilir ürün eksikliği. Genellikle ürünlerin tek alıcıları, piramidin mevcut üyeleridir. Diğer insanlar bu ürünlerle ilgilenmez, çünkü fiyat kaliteyle örtüşmez.
- Kâr dağıtımı. Eski katılımcılar, yeni gelen bir yatırımcının para yatırmasından sonra kâr elde eder.
- Yasadışı şemalar. Organizasyon, çoğu ülkede suç olarak kabul edilen bir strateji uygular.
Finansal piramitlerin temel özelliklerini anlayan bir kişi, dolandırıcılardan kaçınabilir. Yeni bir organizasyonla çalışmaya başlamadan önce, yukarıda belirtilen tüm noktalara göre kontrol yapılması önerilir. Eğer şirketin faaliyetleri suç teşkil eden bir yapıya benziyorsa, iş teklifini reddetmek en iyisidir.
Suç Teşkil Eden Dolandırıcılıklardan Nasıl Korunulur?
Finansal bir piramidin ağına herkes düşebilir. Bu tür organizasyonlar, faaliyetlerini uzun yıllardır yasal bir iş gibi gösteren çekici bir imajın arkasına saklar. Aşağıdaki öneriler, bir projenin gerçek amacını anlamanıza ve dolandırıcılıklardan korunmanıza yardımcı olacaktır:
- Projenin itibarına dikkat edin. Eğer internette suç faaliyetleriyle ilgili birkaç olumsuz yorum varsa, o projeden uzak durmak gerekir.
- Sunulan bilgilerin doğruluğunu kontrol edin. İşe alım sürecinde işveren açıkça yalan söylüyorsa, organizasyonun dürüstlüğü sorgulanmalıdır. Bazen ilan edilen pozisyonla ofiste bahsedilen görevler tamamen farklı olabilir.
- İşin başında ürün satın almayın veya para yatırmayın. Şirket sizden belirli bir miktar para yatırmanızı istiyorsa, bu muhtemelen bir SCAM’dir.
- Hızlı kazanç illüzyonuna kanmayın. Eğer şirket, özel bir çaba harcamadan çok büyük gelir garantisi veriyorsa, bu bir dolandırıcılıktır.
- Belirsiz gereklilikler. Kalifiye bir iş için özel bilgi veya beceri istenmiyorsa, bu bir uyarı işaretidir. Genellikle finansal piramitler, sadece şirketi tanıtmayı kabul eden herkesi işe alır.
- Yeni katılımcı çekme konusunda agresif politika. Eğer marka temsilcileri aşırı ısrarcı ve baskıcı davranıyorsa, bu bir dolandırıcılıktır. Gerçek şirketler, insanları manipülasyon ve temelsiz vaatlerle çalışmaya ikna etmeye çalışmaz.
Bu önerilere uyarak, kişi finansal piramitlerden ve diğer dolandırıcılık projelerinden korunabilir. Bu tür organizasyonlar, kurbanlarının korku, açgözlülük veya sahte umut gibi duygularını kullanır. Yeni bir şirketle çalışmaya başlarken, çalışanların davranışlarını dikkatle gözlemlemek ve kendi duygusal tepkilerinizi izlemek gerekir.